Vücutta prolaktin hormonu seviyeleri normalin üstünde olduğunda ortaya çıkan bir hastalık türü olan hiperprolaktinemi, düzensiz menstrüel siklus ya da menstrüel siklusun olmaması, infertelite veya gebelik olmadan göğüslerden süt üretimi gibi semptomlara yol açabilir. Süt hormonu olarak bilinen ve kadın üreme organlarının gelişimi ve fonksiyonu için gerekli olan prolaktin hormonu , sağlıklı bir kadında genellikle 25 ng/ml nin altında olmalıdır. İlgili hormonun bu oranın üzerinde olması kadınların adet düzenlerinde azalma ya da adet görememelerine (amenore), gebelik isteyip gebelikten korunma yöntemlerini kullanmadığı halde gebe kalamamaya yol açabilir.
Hiperprolaktinemi Sebepleri
Hiperprolaktinemiye sebep olan prolaktin hormonunun yükseliğine yol açan sebeplerden bazıları aşağıdaki gibidir:
- Hamilelik ve emzirme dönemleri
- Hipotalamusun dopamin salımını azaltan tümör ve zedelenmeleri
- Östrojen içerikli doğum kontrol hapları
- Prolaktinoma gibi iyi huylu tümörler
- Hipotiroidi, yükselen TRH hormonu yüksekliği
- Psikiyatride kullanılan ilaçların bir kısmı (antidepressanlar ve antipsikotikler)
- Diğer farmakolojik ilaçlar (özellikle metpamid türevi antiemetikler- yani bulantı giderici ilaçlar)
- Orgazm olmak
- Aşırı stres
- Böbrek yetmezliği
- Karaciğer sirozu
Hiperprolaktinemi Belirtileri
Hiperprolaktinemi rahatsızlığının varlığı vücutta çeşitli semptomlara yol açabilir. Düzensiz adet kanamaları veya yumurtlamadaki değişiklikler, baş ağrısı, halsizlik, iştahsızlık, enerji azlığı, depresyon gibi belirtiler prolaktin seviyesinin yükseldiğinin göstergesi olabilecek semptomlardır. Bunlarla birlikte görüşün bozulması ya da bulanık görme, osteoporoz, cinsel istekte azalma, vajinal kuruluk, vajinal kuruluğa bağlı disparoni (ağrılı cinsel ilişki), infertilite, galaktore, kilo alımı gibi semptomlar da hiperprolaktinemi belirtileri arasında yer alır.
Hiperprolaktinemi Tanı ve Tedavisi
Yukarıda yer alan semptomlar ile birlikte gelen hastalara kanda prolaktin hormonu testi uygulanır. Bu test ile hastanın prolaktin hormon düzeyine bakılarak, düzeyin normalden ne kadar fazla olduğu incelenir. Testin adet dönemindeyken uygulanması idealdir. Bununla beraber hastanın testi sabah saatlerinde yaptırması, testten 2-3 gün önce cinsel ilişkiyi sonlandırması ve meme uyarılmasından kaçınması talep edilir. Eğer test sonucunda hastanın hormon değeri yüksekse hastaya hipofiz bezini gösteren bir hipofiz grafisi (cella spot grafisi), hipofizin BT (bilgisayarlı tomografi) veya MR (magnetik rezonans) gibi ileri görüntüleme yöntemleri uygulanır.
Hiperlaktinemi tedavisi prolaktin seviyesini yükselten sebebe göre planlanır. Tedavi genellikle prolaktin seviyesini düşürmek için kullanılan ilaçlar ile gerçekleşir ancak çok büyük lezyonlarda hastaya cerrahi tedavi uygulanabilir.
